Od czasu schizmy relacje Kościołów katolickiego i prawosławnego układały się różnie, nie zawsze pomyślnie. W ostatnich latach nastąpiło jednak pewne ocieplenie stosunków, między innymi dzięki konferencjom, takim jak ta, która odbyła się w listopadzie 2013 roku pod nazwą ?Przyszłość chrześcijaństwa w Europie. Rola Kościołów i narodów Polski i Rosji?.
1. Kto wziął udział w konferencji?
Konferencja odbyła się w dniach 28-30 listopada 2013 roku w Warszawie. Została zorganizowana przez Fundację na rzecz Wymiany Informacji Katolickiej, a udział wzięli w niej nie tylko hierarchowie Kościoła katolickiego w Polsce oraz Patriarchatu Moskiewskiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, lecz także polscy i rosyjscy politycy, jak i ludzie nauki i kultury. Honorowy patronat nad tym wydarzeniem objął ówczesny prezydent Polski Bronisław Komorowski.
2. Jaki był cel konferencji?
Konferencja została zorganizowana, by zbliżyć do siebie Kościoły katolicki i prawosławny oraz narody polski i rosyjski. Była logicznym następstwem podpisanego w 2012 roku przez arcybiskupa Józefa Michalika oraz Patriarchę Moskiewskiego i Całej Rusi Cyryla I ?Wspólnego Przesłania do Narodów Polski i Rosji?.
Chodziło tu o pojednanie po wiekach trudnych relacji obu Kościołów i narodów, a miało temu służyć wskazanie wspólnych, jednoczących celów. Zgodnie z nazwą konferencji, nacisk położono na przyszłość chrześcijaństwa w Europie, dla której różne jego wyznania muszą ze sobą współpracować.
Współpraca ta jest ważna w obliczu wyzwań, stojących przed chrześcijaństwem w XXI wieku, takich jak zmiana oblicza stale sekularyzującej się Europy. W obliczu tego zjawiska Kościoły katolicki i prawosławny muszą mówić jednym głosem, wypracować wspólny plan działania. Promować jednoczące je wartości, takie jak promocja życia i rodziny.
Konferencja miała też na celu pochylenie się nad trudną historią polsko-rosyjskich stosunków i próbę wypracowania wspólnej wizji tej historii.
3. Jaki był program?
Każdy dzień konferencji nieco wyróżniał się tematycznie. I tak pierwszy dzień został poświęcony dyskusjom rosyjskich i polskich historyków oraz politologów, takich jak między innymi Leonid Gorizontow, Andriej Zubow, Włodzimierz Marciniak, Jerzy Kłoczowski i Adam Daniel Rolfeld. Każda ze stron dialogu mogła przedstawić wyniki swoich badań (przekrój historyczny obejmował wieki XVI-XX), co posłużyło lepszemu zrozumieniu drugiej strony i uzgodnieniu wspólnej historycznej wizji.
Drugiego dnia pochylono się nad rolą, jaką rosyjskie prawosławie i polski katolicyzm mają do odegrania w przyszłości europejskiego chrześcijaństwa. Zagadnienie to przedstawili przedstawiciele obu Kościołów ? arcybiskup Józef Michalik oraz metropolita Hilarion. Potem przyszedł czas na dyskusje ekspertów, takich jak między innymi były ambasador Polski w Moskwie Jerzy Bahr czy szef Fundacji Solidarności Międzynarodowej Krzysztof Stanowski. Tematem tych dyskusji były sposoby na przeniesienie jednoczącego dialogu na grunt społeczeństw i wspólnot wyznaniowych.
Wreszcie trzeci dzień poświęcono spotkaniu zarówno duchownych jak i świeckich przedstawicieli kościelnych struktur i stowarzyszeń, którzy mieli okazję debaty nad konkretnymi formami, jakie w przyszłości przybierze ta międzywyznaniowa współpraca.
Oprócz prelekcji i dyskusji odbyły się też warsztaty dotyczące między innymi rodziny i jej miejsca w społeczeństwie, pracy charytatywno-społecznej czy roli, jaką w krzewieniu i promowaniu religii odgrywają chrześcijańskie media.